Saturday, September 24, 2011

Догма

Хууль шүүрдэх гэдэг ажил эхлээд дөрвөн жилийн нүүр үзэж байна. Монголд хүчин төгөлдөр үйлчилж буй 460 гаруй хууль хоорондоо давхцсан, зөрчилдсөн, зарим талаараа хийдсэн болохоор цэгцлэх санаатай төрийн байгууллагуудын хүрээнд эхлүүлсэн ажил л даа. Явц нь ч тийм муугүй. Зарим нэг хууль дээр хийсэн задлан шинжилгээг харахад ийм бодол төрсөн.
Гэхдээ
улиг болсон загварт автсан сэтгэлгээг манай хуулиудыг уншихад хэнбугай ч мэдрэх буй за. Доорх догма загварыг бид бүгдээрээ л мэднэ дээ.

Thursday, September 15, 2011

Зүг чиг

Токио бол нүсэр хот. Цахилгаан тэрэгний буудал хооронд олны давалгаанд түрэгдсээр саахалтын газрыг туулахад зүг чиг гэдэг утгаа алдах ажаам.

Ийн явсаар нэг л мэдэхэд нар шингэж, өдөр шөнийн зааг арилна. Хот гэрэлд умбана. Бугуйн цагаар өдөр шөнийг мэдэж, буудлын нэрээр суугаа газраа тоймлоно. Үүнийг хөөцөлдөж, түүнийг гүйцээсээр, нэг л мэдэхэд их хотын амьдрал урсана. Цонхны гэрэл гялбалзаж, тансаг тохилгыг илтгэнэ. Гэвч олон цонхны цаана их хотын ганцаардал, зожигрол нүүрлэн байгаа даа.

Wednesday, September 14, 2011

Наритад болсон явдал

Токио хотын Наритад өнөөдөр буулаа. Бүгчим халуун агаар өөдөөс пүнхийгээд, Монголоос өмсч ирсэн зузаан жинс гуянд наалдаж, пөөнийгөөд л. Хилийн шалганаар дороо гарч, ачаагаа ч даруй олоод авлаа. Гэтэл хажууд нээх хөөрхөн нохой ирээд чемоданыг маань үнэрлээд эхэллээ. "Үү жүү жүү, хөөлхий ш дээ" гэж бодоод доош хартал мань хашир хорио цээрийн шалгалт гэсэн хүзүүвч зүүсэн албан үүргээ гүйцэтгэж яваа лут золиг байдаг байгаа. Төдөлгүй гаалийн ажилтан ирж, намайг хажуу тийш нь аваачлаа. Чемодан нээлгэлээ. Ундааны цаасан саванд түнтийтэл чихээд, хар гялгар уутаар нямбайлан боосон хонины хэдэн боодол махыг маань хураагаад авчихлаа. Хайран мах.

Saturday, April 02, 2011

Тарган дарга

Аливаа хэлнээ үгс хоорондоо нийлж холбоо хэлхээ үүсгэхдээ өөрийн гэсэн дүрэм, мэдрэмжийг шаарддаг ажээ. Ухаандаа, "урин" гэдэг үг байлаа гэхэд хамгийн түрүүнд "урин хавар", "урин дулаан", "урин цаг", "урин харц" гэж буухаас "урин хоол", "урин гар" гэхгүй шүү дээ. "Халуун хоол", "дулаан гар" гэж л хэлнэ. Хэлний хэрэглээ төрөлх мэдрэмж, сэтгэлгээг шаарддагтай энэ нь холбоотой. Нэг багш маань бидэнд доорх зүйлийг ярьж өгсөн юм.

"Тарган гэдэг үгийг ХААИС-ийн оюутнуудад өгөөд нийлэмж, холбоо үг зохиох даалгавар өгсөн чинь, ихэнх нь "тарган тавтай", "тарган мал", "тарган хонь" гэх мэтээр бичсэн байв. Харин нэг нөхөр "тарган дарга" гэж бичсэн байхаар нь дуудаад уулзтал хотын хүүхэд байсан."