Хамар хаашаа л Хамар, шар хоргой элгэвч, хүрэн даалимбан тэлийгээрээ ийм сайхан юм солиод нүд ирмэх зуур сахиулсны эгнээнд тавиад орчхов. Лодон урьдын Лодон биш болжээ хө. Одоо чинь жанжин мөртлөө галын ах нь аа! Хамар Лодон гэнэт авдрын ёроолоо уудлан феодал байгаа эсэхийг байцааж эхлэв. Сэмгэр хадаг, шаазан хөөрөг, гуулин цөгц...дөрвөн хуучин суртал гэсэн юм даа, миний энэ чинь гуравхан л байна. Өөр юугаа шилж гаргадаг билээ? Хамар Лодон байдаг хөрөнгө дээрээ нэг зэрэг нүд бэлчээснээ тууз хатгамалтай торгон тэрлэгээ шүүрэн авав. Тэр жил Бадам бэргэний балбархай тогоог бүхэл өдөр засч байгаад хэрэг болгож оёулсан юмдаг. Жагриймаатай гэрлэх үедээ өмсөх гэж цоо шинээр нь хадгалсаар өдий болжээ. Хаявал даанч хайран. Болжээ цааш! Шинэ боловч хуучнаар бодчихъё. Жанжин болсон хүн өдийхнийг алдахад гэмших ёс юу байна?...Хамар Лодон “Дөрвөн хуучин суртал”-ыг чадан ядан бүрдүүлж, үнсэн овоон дээр булж хаяад ялгуусан царайд нь баясгалан туяарав.
Жанжин болсон хүнд өөр юу хэрэгтэй билээ гэж Хамар Лодон сүмийн хүрээнд, гэрийнх нь үүдэнд болж байсан аливаа явдлыг эргэцүүлэв. Өө тийм, малгай ба энгэр дээрээ хөрөг[1] зүүсэн байх хэрэгтэй. Гартаа жижиг улаан дэвтэр[2] атгасан байх хэрэгтэй. Ам нээх болгон “Хамгийн дээд заавар” гэж унших хэрэгтэй. Гэтэл “Хамгийн дээд заавар” нь юу болохыг Хамар Лодон яг мэдэхгүй тул “Ум ма ни бад ми хум” гэж уншиж болдог болов уу гэж боджээ.
Маргааш нь Хамар Лодон хар бор ажлаа хаяад энд тэнд гүйж, хамгийн дээд заавар гэж боловсорч эхлэв. Чингээд айлын хоол хошин дээр таарвал, хуучин бэлнээн идэж болохгүй шинэ гурил байх хэрэгтэй гэх болжээ. Хамгийн амжилттай сурч хэрэглэсэн нэг удаа гэвэл, хөдөөгийн хэдэн залуус “Байлдах анги” байгуулахад хорхойлж, хавь төсөртөө ганцаар богтсон тэмдэгтэйгээр нь Хамар Лодонг эрэн зөвлөлджээ. Хамар Лодон ч галын ахын сээрдүү зангаар:
- Тэр ч бололгүй дээ, гагц Намжил залан юу гэж байна вэ?” гэж асуужээ. Хэдэн залуус үгнийх нь утгыг олж ядан бие биенээ ширтэлцсэнээ нэг нь:
- Намжил залан юу ч гэсэнгүй. Байлдах анги байгуулбал би бас оръё гэж Залангийн шар хүү л бэрх гуйж байсан гэж ам алдав.
- Бүр тийм болох юм аа. Дайсны хорхойлсон бүхнийг бид эсэргүүцнэ. Байлдах анги гаргаж болохгүй гэж Хамар Лодон ганц үгээр хамаг залуусын түүшийг зууруулжээ[3]. Тиймээс хөдөөгийн хүмүүс Хамар Лодон гэвэл нээрээн хүндэлж биширдгээс гадна бас жаахан айж дагждаг болжээ. Ингэх тутам Хамар Лодон хэнийг ч нүдэндээ хавчихгүй[4] болжээ. Зөвхөн Мэнгэтийн хүүтэй бол тэнхлэг болон нийлнэ. Бяцхан жанжин гэдэг чинь ёстой Шагимунигийн өвгөөс ч илүү сайн зантай улс байна даа. Ханилбал ийм л улстай ханилж, мөрдвөл энэ л замыг мөрдөе! Буруугаа мэдэрсэн байтал мууг нь дурсаад байдаг Хялар Дамбий, цагаан хүний толгой дээр хар тогоо хөмөрдөг хоол хамаарагч, яльгүй юманд өс зангиддаг залуу чавганц...Жанжны минь дэргэд эд чинь ёстой л худгийн мэлхий. Улаан нар, улаан зүрх, улаан дэвтэр, улаан хөрөг, улаан богтсон “туг”, улаан од...Аяа, би чинь ийм хурдан улаан зургаан төрөлтэй болчихлоо. Хэд хоновол арав хорин улаантай болж мэднэ дээ. Ер нь Мэнгэтийн хүү биеэ хэзээд улаан таван төрөл гэж гайхуулсан биш үү. Хамар Лодон одоо түүнийг тэлийдээ ч хавчуулахгүй болсоон[5]. Хуучнаар жишвэл, Хамар би амбан суусан байхад Мэнгэтийн хүү занги л биз. (Үргэлжлэл бий)
Жанжин болсон хүнд өөр юу хэрэгтэй билээ гэж Хамар Лодон сүмийн хүрээнд, гэрийнх нь үүдэнд болж байсан аливаа явдлыг эргэцүүлэв. Өө тийм, малгай ба энгэр дээрээ хөрөг[1] зүүсэн байх хэрэгтэй. Гартаа жижиг улаан дэвтэр[2] атгасан байх хэрэгтэй. Ам нээх болгон “Хамгийн дээд заавар” гэж унших хэрэгтэй. Гэтэл “Хамгийн дээд заавар” нь юу болохыг Хамар Лодон яг мэдэхгүй тул “Ум ма ни бад ми хум” гэж уншиж болдог болов уу гэж боджээ.
Маргааш нь Хамар Лодон хар бор ажлаа хаяад энд тэнд гүйж, хамгийн дээд заавар гэж боловсорч эхлэв. Чингээд айлын хоол хошин дээр таарвал, хуучин бэлнээн идэж болохгүй шинэ гурил байх хэрэгтэй гэх болжээ. Хамгийн амжилттай сурч хэрэглэсэн нэг удаа гэвэл, хөдөөгийн хэдэн залуус “Байлдах анги” байгуулахад хорхойлж, хавь төсөртөө ганцаар богтсон тэмдэгтэйгээр нь Хамар Лодонг эрэн зөвлөлджээ. Хамар Лодон ч галын ахын сээрдүү зангаар:
- Тэр ч бололгүй дээ, гагц Намжил залан юу гэж байна вэ?” гэж асуужээ. Хэдэн залуус үгнийх нь утгыг олж ядан бие биенээ ширтэлцсэнээ нэг нь:
- Намжил залан юу ч гэсэнгүй. Байлдах анги байгуулбал би бас оръё гэж Залангийн шар хүү л бэрх гуйж байсан гэж ам алдав.
- Бүр тийм болох юм аа. Дайсны хорхойлсон бүхнийг бид эсэргүүцнэ. Байлдах анги гаргаж болохгүй гэж Хамар Лодон ганц үгээр хамаг залуусын түүшийг зууруулжээ[3]. Тиймээс хөдөөгийн хүмүүс Хамар Лодон гэвэл нээрээн хүндэлж биширдгээс гадна бас жаахан айж дагждаг болжээ. Ингэх тутам Хамар Лодон хэнийг ч нүдэндээ хавчихгүй[4] болжээ. Зөвхөн Мэнгэтийн хүүтэй бол тэнхлэг болон нийлнэ. Бяцхан жанжин гэдэг чинь ёстой Шагимунигийн өвгөөс ч илүү сайн зантай улс байна даа. Ханилбал ийм л улстай ханилж, мөрдвөл энэ л замыг мөрдөе! Буруугаа мэдэрсэн байтал мууг нь дурсаад байдаг Хялар Дамбий, цагаан хүний толгой дээр хар тогоо хөмөрдөг хоол хамаарагч, яльгүй юманд өс зангиддаг залуу чавганц...Жанжны минь дэргэд эд чинь ёстой л худгийн мэлхий. Улаан нар, улаан зүрх, улаан дэвтэр, улаан хөрөг, улаан богтсон “туг”, улаан од...Аяа, би чинь ийм хурдан улаан зургаан төрөлтэй болчихлоо. Хэд хоновол арав хорин улаантай болж мэднэ дээ. Ер нь Мэнгэтийн хүү биеэ хэзээд улаан таван төрөл гэж гайхуулсан биш үү. Хамар Лодон одоо түүнийг тэлийдээ ч хавчуулахгүй болсоон[5]. Хуучнаар жишвэл, Хамар би амбан суусан байхад Мэнгэтийн хүү занги л биз. (Үргэлжлэл бий)
[1] Мао Зэдуны хөрөг болов уу.
[2] Мао Зэдуны хэлсэн үгийн түүвэр болов уу.
[3] Ам таглахыг хэлж байна. Эрүү түүшийг нь зууруулж, хэлэх үггүй болгов гэсэн үг бололтой.
[4] Тоож харахаа больжээ
[5] Мэнгэтийн хүүгээс нэг улаан илүү болсондоо бардаж байгаа ажээ.
3 comments:
Ёоо гайхлаа шүү. 2 удаа paste дарчихсан бололтой анд минь. Давтагдаад бичигдсэн байна...
Нээрээ тийм байна. Залруулж өгсөнд баярлалаа.
Зүгээрээ. Эхлээд харахдаа овоо уртыг хөрвүүлээд тавьчиж гэж олзуурахсаныг яана хэ хэ.
Post a Comment