Tuesday, April 10, 2007

Монгол хэлний тайлбар толийн сураг

Монгол хэлний дорвитой тайлбар толь бичиг сүүлийн 40-өөд жил гарсангүй. Я.Цэвэлийн ногоон толь 1960-аад онд гарснаас хойш тайлбар толийн сураг алдарчээ. Үндэсний хэлээ өвлөн эзэмшүүлэх, хамгаалах, бичгийн соёлын хэм хэмжээг хэвшүүлэхэд тайлбар толийн үүрэг асар их. Хэл гэдэг амьд организмтай адил өдөр өдрөөр шинэ үг нэмэгдэн, бас хорогдон хуучирч байдаг. Энэ нь жил бүр хэвлэгдэн гарах ёстой тайлбар толиноо тусан баяжин зузаарч хэлний түүхэн баримт болох учиртай. Гэтэл монгол хэл 40 орчим жил тайлбар толийн бараа харалгүй хэлний хөгжлийн түүхээ монгол хэлээр ярилцагч эзэдтэйгээ хуваалцсангүй нь нэн харамсалтай.

Зууны мэдээ сонины 2007 оны 3 сарын 30-ны дугаарын 11 дүгээр нүүрт “Монгол хэлний дэлгэрэнгүй тайлбар толь” таван ботиор ШУА-ийн Хэл зохиолын хүрээлэнгээс төсвийн санхүүжилтээр хэвлүүлэх тухай тус хүрээлэнгийн профессор Л.Балдангийн өгсөн ярилцлага (сурвалжлагч Д.Өрнөд) нийтлэгджээ. Уг ярилцлагаас тайлбар толь бичигдэж эхэлсэн он цагийг нь цойлдон жагсаавал,
“1981 оны 3 сарын 26: Хэл зохиолын хүрээлэнгийн Эрдмийн зөвлөлийн хуралдааны шийдвэрээр тайлбар толь хийх ажил эхлэв.

2005 оны 9 сарын 26: Монгол хэлний дэлгэрэнгүй тайлбар толь зохиож хэвлүүлэх тухай Ерөнхийлөгчийн зарлиг буув.

2007 оны 3 сарын 30: Тайлбар толийг хэвлэлтэд бэлтгэж эхлэв. 80 мянган толгой үгтэй, холбоо хоршоо үгийг оруулбал 100 мянга гаруй үгтэй толь байх юм байна”

Хэвлэлтэд бэлтгэх шатандаа орчихсон бол ондоо багтан тайлбар толь та бидний гэрт залрах нь гэж горьдож болох нь. Өнөөгийн өндөрлөгөөс эргэн харахад, өнгөрсөн 40 орчим жилд монгол хэлний дэлгэрэнгүй тайлбар толь яагаад хэвлэгдэж чадсангүй вэ?

That’s a question.

Улаанбаатар, 2007 оны 4 сарын 10

No comments: