Монголын уур амьсгал орчин нь ургамалдаа их л таагүй ханддаг. Монголд жилийн 10 дугаар сараас 4 дүгээр сар хүртэл нэмэх 5 хэмээс доош температуртай байдаг ба энэ хугацаанд ургамал өсч үржих боломжгүй юм. Ургамал ургахад таатай орчин бүрддэг тавхан сарын хугацаанд ургамал цэцэглэж удмаа үлдээх гэж тэмцэнэ. Чингэхдээ бас хур тунадас багатай, эх газрын эрс тэс хуурай орчныг тэсч гарах шаардлагатай. Тиймээс Монголын ургамал давжааран жижгэрээд шимээ дотогш нь хурааж цаг уурын аливаа таагүй нөхцлийг ажрахгүй байхаар зохилджээ. Үүнийгээ дагаад Монгол газрын ургамал анхилам хурц үнэртэй, шим сайтай тул эмийн ургамал судлалын чиглэлээр дэлхий дахины анхаарлыг сүүлийн үед ихээхэн татах болов. Түүний зэрэгцээ байгалийн аялал жуулчлалын томоохон баялаг болж байгаагаараа гадаадын зах зээлд өндөр үнэлэгдэж байна.
Цэцэг ажиглах, цэцгийн зураг авах аялал сүүлийн үед ихэд яригдах болов. Энэ чиглэлээр ирдэг улсууд бол ихэвчлэн япончууд. Хэдэн мянган долларын үнэтэй зургийн аппарат бариад, цэцэгний зураг авах, цэцгийг байгаль дээр нь ажиглахын тулд тэд ирдэг. Япон соёл заншил нь цэцэг, ургамалтай нягт холбоотой. Сакура цэцэг дэлгэрэх цагаар модны сүүдэрт сууж, архи зууш дэлгэн тавиад хавар цагийн байгаль, цэцгийн үзэмжийг бахдан найз нөхөдтэйгөө найрлан цэнгэнэ. Байгалиас нь тастаж авчирсан цэцгийг үзэмжит байдлаар засч янз бүрийн хэлбэртэй цэцгийн саванд хатгаж урлагийн бүтээл болгодог Икэбана хэмээх урлаг байна. Цай уух ёслолын үед гэрийн хойморт улирлын шинжийг илтгэх цэцгийг тавьсан байдаг. Япон үндэсний дуу шүлэгт улирал илтгэсэн цэцэгсийн нэрс ордог. Мөн Японы муж бүхэн өөрийн билэг тэмдэг цэцэгтэй. Язгууртан гэр бүлийн тамга сүлдэд олон янзын цэцэг дүрслэгддэг. Японы эзэн хааны сүлд удвал цэцэг. Цэцэгний нэр мэдэхгүй, танихгүй япон хүн бараг үгүй. Соёлын энэ дэвсгэр нь тэднийг Монголын тал нутаг, олон болдгийн цэцэгс үрүү уруу татдагаас зайлахгүй.
Монголын өндөрлөг газрын цэцэг ургамал нь экотуризмын асар их нөөц баялаг юм. Монгол улс экотуризмын чиглэлээр төрөөс баримтлах чиглэлийг тогтоон, түүнийг хэрэгжүүлэх тогтолцоог бүрдүүлэх нь чухал болоод байна. Энэ нь орон нутгийн соёл болоод байгаль орчныг хамгаалсан, ашгаа зөв шударга хуваарилсан, эдийн засгийн хувьд бие даасан тогтвортой, шинжлэх ухааны судалгаанд үндэслэж, түүнд хувь нэмэр оруулсан, энэ төрлийн жуулчлалд оролцогч нар шинэ мэдээллээр хангагдах боломж бүрдсэн жуулчлал байх ёстой юм. Япон жуулчдын авсан гэрэл зураг Монгол орны ургамлын зурагт толь хэвлэхэд хэрэглэгдэж, энэхүү зурагт толийг нь орон нутгийн иргэд авч ашигладаг нээлттэй мэдээллийн тогтолцоог бүрдүүлэх нь чухал. Мөн орон нутагт үлдэх ашгийг нэмэгдүүлж, эдийн засгийн чадавхийг дээшлүүлснээр цэцэг ургамал ургах орчинг хамгаалах менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх боломжийг олгож байх ёстой юм. Нөхөн сэргээгдэх баялгийг нөхөн сэргээгдэх хэмжээнд нь ашиглавал мөнх ашиглах боломжтой. Долоон үеийн дараах үр ач нараа бодож тэдний насаараа идэх үүцийг бид бэлдэж өгөх ёстой.
П. Наранбаяр 2003 оны 10 дугаар сар 7 Улаанбаатар
Цэцэг ажиглах, цэцгийн зураг авах аялал сүүлийн үед ихэд яригдах болов. Энэ чиглэлээр ирдэг улсууд бол ихэвчлэн япончууд. Хэдэн мянган долларын үнэтэй зургийн аппарат бариад, цэцэгний зураг авах, цэцгийг байгаль дээр нь ажиглахын тулд тэд ирдэг. Япон соёл заншил нь цэцэг, ургамалтай нягт холбоотой. Сакура цэцэг дэлгэрэх цагаар модны сүүдэрт сууж, архи зууш дэлгэн тавиад хавар цагийн байгаль, цэцгийн үзэмжийг бахдан найз нөхөдтэйгөө найрлан цэнгэнэ. Байгалиас нь тастаж авчирсан цэцгийг үзэмжит байдлаар засч янз бүрийн хэлбэртэй цэцгийн саванд хатгаж урлагийн бүтээл болгодог Икэбана хэмээх урлаг байна. Цай уух ёслолын үед гэрийн хойморт улирлын шинжийг илтгэх цэцгийг тавьсан байдаг. Япон үндэсний дуу шүлэгт улирал илтгэсэн цэцэгсийн нэрс ордог. Мөн Японы муж бүхэн өөрийн билэг тэмдэг цэцэгтэй. Язгууртан гэр бүлийн тамга сүлдэд олон янзын цэцэг дүрслэгддэг. Японы эзэн хааны сүлд удвал цэцэг. Цэцэгний нэр мэдэхгүй, танихгүй япон хүн бараг үгүй. Соёлын энэ дэвсгэр нь тэднийг Монголын тал нутаг, олон болдгийн цэцэгс үрүү уруу татдагаас зайлахгүй.
Монголын өндөрлөг газрын цэцэг ургамал нь экотуризмын асар их нөөц баялаг юм. Монгол улс экотуризмын чиглэлээр төрөөс баримтлах чиглэлийг тогтоон, түүнийг хэрэгжүүлэх тогтолцоог бүрдүүлэх нь чухал болоод байна. Энэ нь орон нутгийн соёл болоод байгаль орчныг хамгаалсан, ашгаа зөв шударга хуваарилсан, эдийн засгийн хувьд бие даасан тогтвортой, шинжлэх ухааны судалгаанд үндэслэж, түүнд хувь нэмэр оруулсан, энэ төрлийн жуулчлалд оролцогч нар шинэ мэдээллээр хангагдах боломж бүрдсэн жуулчлал байх ёстой юм. Япон жуулчдын авсан гэрэл зураг Монгол орны ургамлын зурагт толь хэвлэхэд хэрэглэгдэж, энэхүү зурагт толийг нь орон нутгийн иргэд авч ашигладаг нээлттэй мэдээллийн тогтолцоог бүрдүүлэх нь чухал. Мөн орон нутагт үлдэх ашгийг нэмэгдүүлж, эдийн засгийн чадавхийг дээшлүүлснээр цэцэг ургамал ургах орчинг хамгаалах менежментийн төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх боломжийг олгож байх ёстой юм. Нөхөн сэргээгдэх баялгийг нөхөн сэргээгдэх хэмжээнд нь ашиглавал мөнх ашиглах боломжтой. Долоон үеийн дараах үр ач нараа бодож тэдний насаараа идэх үүцийг бид бэлдэж өгөх ёстой.
П. Наранбаяр 2003 оны 10 дугаар сар 7 Улаанбаатар
No comments:
Post a Comment